4.9 Υπερδοσολογία
Η υπερδοσολογία με παρακεταμόλη είναι πιθανό να προκαλέσει
ηπατική ανεπάρκεια, κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε
μεταμόσχευση ήπατος και θάνατο.
Η υπερδοσολογία μπορεί να είναι αποτέλεσμα ακούσιας ή
εκούσιας λήψης μεγάλης ποσότητας παρακεταμόλης ή
παρατεταμένης λήψης υψηλών δόσεων. Οι συνέπειες μπορεί να
είναι πολύ σοβαρές. Η εφάπαξ λήψη 10 έως 15 g παρακεταμόλης
από ενήλικες μπορεί να προκαλέσει βαριά ηπατοκυτταρική
νέκρωση και σπανιότερα νεφρική σωληναριακή νέκρωση.
Τα συμπτώματα της υπερδοσολογίας εμφανίζονται εντός 24 ωρών
και εξελίσσονται σε βαρύτητα. Περιλαμβάνουν ναυτία, εμέτους,
υπεριδρωσία, λήθαργο, κοιλιακό άλγος. Η ηπατική βλάβη μπορεί να
εμφανισθεί και 4 έως 6 ημέρες μετά την λήψη, ενώ συνήθως φθάνει
στο μέγιστο της βαρύτητάς της στις 3 με 4 ημέρες από τη λήψη.
Μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα ηπατική ανεπάρκεια με
εγκεφαλοπάθεια, κώμα και θάνατο. Μπορεί επίσης να
αναπτυχθούν οξέωση, οίδημα εγκεφάλου, αιμορραγία,
υπογλυκαιμία, υπόταση, λοίμωξη και νεφρική ανεπάρκεια.
Εργαστηριακώς αναπτύσσεται υπερτρανσαμινασαιμία,
υπερχολερυθριναιμία και παράταση του χρόνου προθρομβίνης που
αποτελεί αξιόπιστο δείκτη της εξέλιξης της ηπατικής λειτουργίας
και πρέπει να παρακολουθείται τακτικά. Μπορεί να εμφανισθεί
οξεία νεφρική ανεπάρκεια από οξεία σωληναριακή νέκρωση ακόμη
και χωρίς την ύπαρξη ηπατικής βλάβης. Επίσης μπορεί να
εμφανισθούν βλάβες του μυοκαρδίου και παγκρεατίτις.
Η πιθανότητα της τοξικής επιδράσεως αυξάνει στους αλκοολικούς,
σ' αυτούς που λαμβάνουν φάρμακα τα οποία επάγουν τα ενζυμικά
συστήματα του ήπατος και τους καχέκτες.
Η τοξικότητα της παρακεταμόλης οφείλεται στην παραγωγή ενός
εκ των μεταβολιτών της, της Ν-ακετυλ-ρ-βενζοκινονεϊμίνης
(NABQI), η οποία αδρανοποιείται με σύνδεση με γλουταθειόνη και
αποβάλλεται συνεζευγμένη με μερκαπτοπουρίνη και κυστεΐνη. Στις
περιπτώσεις υπερδοσολογίας τα αποθέματα της γλουταθειόνης
εξαντλούνται και η ελεύθερη NABQI ενώνεται με θειοϋδρυλικές
ομάδες στα ηπατοκύτταρα, τα οποία έτσι καταστρέφονται.
Ουσίες, όπως η ακετυλοκυστεΐνη και η μεθειονίνη, οι οποίες
επανορθώνουν τα αποθέματα της γλουταθειόνης χρησιμοποιούνται
ως αντίδοτα στη δηλητηρίαση από παρακεταμόλη.
Η αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας πρέπει να γίνεται αμέσως και
στο νοσοκομείο, ακόμα και αν απουσιάζουν τα συμπτώματα. Η
γαστρική πλύση όταν εκτελείται εντός 2 ωρών από της λήψεως
απομακρύνει από το στόμαχο τα υπολείμματα του φαρμάκου. Η
χορήγηση ενεργού άνθρακα εμποδίζει την απορρόφηση της
παρακεταμόλης από το έντερο. Η εφαρμογή γενικών μέτρων